VLTL-PHCN sau đột quỵ

VẬT LÝ TRỊ LIỆU VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG SAU ĐỘT QUỴ

– Tổn thương các chức năng thần kinh, thường khu trú hơn lan tỏa, xảy ra đột ngột, do nguyên nhân mạch máu não. Tồn tại quá 24 giờ và để lại di chứng hoặc có thể tử vong trong 24 giờ

– Đột quỵ não bao gồm hai thể: Nhồi máu não chiếm 80-85% và xuất huyết não chiếm 15-20%.

– Đột quỵ não là nguyên nhân hàng đầu gây ra tàn tật và để lại di chứng nặng nề. Nguyên nhân thứ hai gây sa sút trí tuệ sau Alzheimer. Nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 3 (10% giai đoạn cấp) sau Ung thư và tim mạch.

– Các yếu tố nguy cơ như:

+ Tăng huyết áp

+ Hút thuốc lá

+ Rối loạn lipid máu

+ Bệnh tiểu đường

+ Kháng Insulin

+ Béo phì

+ Ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ

+ Lạm dụng rượu

+ Thiếu hoạt động thể lực

+ Chế độ ăn nguy cơ cao (ví dụ: giàu chất béo bão hòa, chất béo chuyển dạng và năng lượng)

+ Căng thẳng tâm lý và xã hội (ví dụ, trầm cảm)

+ Bệnh tim (đặc biệt là những bệnh lý tạo thuận cho tắc mạch, như nhồi máu cơ tim cấp, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, và rung nhĩ)

+ Hẹp động mạch cảnh

+ Nhiễm trùng

+ Migraine với aura

+ Tăng Homocystin máu

+ Thuốc tránh thai đường uống

+ Tăng đông (chỉ đột quỵ do huyết khối tắc mạch)

+ Phình mạch trong sọ (chỉ chảy máu dưới nhện)

+ Sử dụng một số chất nhất định (ví dụ, cocaine, amphetamines)

+ Thuốc chống đông máu và thuốc chống kết tập tiểu cầu

– Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được bao gồm:

+ Đột quỵ trước đó

+ Tuổi cao

+ Tiền sử gia đình có đột quỵ

+ Yếu tố di truyền

– Các triệu chứng ban đầu: Xuất hiện đột ngột. Có thể bao gồm; tê, yếu chân tay hoặc mặt; mất ngôn ngữ; lú lẫn; rối loạn thị giác ở một hoặc cả hai mắt (ví dụ như mù một mắt thoáng qua, nhìn đôi); chóng mặt hoặc mất thăng bằng và phối hợp; đau đầu. Đôi khi có thể có rối loạn toàn thân hoặc thần kinh tự chủ (ví dụ, tăng huyết áp, sốt,…)

– Các biểu hiện khác: Ví dụ: Đau đầu đột ngột, dữ dội gợi ý xuất huyết dưới nhện; Suy giảm ý thức hoặc hôn mê, thường kèm theo đau đầu, buồn nôn, và nôn, tăng áp lực nội sọ, có thể xảy ra 48 đến 72 giờ sau đột quỵ thiếu máu não diện rộng; chảy máu não; có thể có thoát vị não dẫn đến tử vong.

– Cách đánh giá xem một người có bị đột quỵ hay không:

+ F- FACE / Méo miệng: Yêu cầu bệnh nhân cười xem mặt có biểu hiện chảy xệ hoặc bị tê, liệt không…

+ A- ARMS / Yếu liệt tay chân: Yêu cầu bệnh nhân giơ hai tay và hai chân lên, xem có bị yếu hoặc liệt một bên hay không…

+ S- SPEECH / Ngôn ngữ bất thường: Yêu cầu bệnh nhân nói một từ hoặc một cụm từ đơn giản. Xem bệnh nhân

có nói được không, nói có rõ không…

+ Time- THỜI GIAN / Hãy nhanh chóng: Gọi cấp cứu ngay. Đưa bệnh nhân đến bệnh viện có điều trị đột quỵ gần nhất…

– Mục tiêu:

+ VLTL – PHCN sau đột quỵ giúp bạn lấy lại sự độc lập trong vận động, sinh hoạt, cảm xúc, tinh thần sau đột quỵ, cải thiện chất lượng cuộc sống,…

– Vai trò:

+ Giúp nâng cao khả năng vận động, tăng cường lực cơ

+ Cải thiện khả năng ngôn ngữ

+ Cải thiện tình trạng yếu nửa người hoặc liệt nửa người.

+ Khôi phục khả năng giữ thăng bằng và di chuyển

+ Khôi phục khả năng sinh hoạt tự chủ hàng ngày một cách độc lập

+ Giảm cảm giác mặc cảm, tự ti ở người bệnh; giúp họ sống vui vẻ và lạc quan.

+ Xử lý và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm,…

– Dựa trên tình trạng thể chất cụ thể của từng bệnh nhân, bác sĩ chuyên khoa của chúng tôi sẽ đưa ra những phương pháp điều trị khoa học, phù hợp. Bệnh nhân được theo dõi và đánh giá sát sao qua từng giai đoạn cụ thể. Điển hình như:

+ Đánh giá tình trạng mất khả năng nhận thức; giám sát các tình trạng bệnh lý đi kèm…

+ Đánh giá khả năng vận động, di chuyển tự chăm sóc…

+ Trị liệu ngôn ngữ và giọng nói, rối loạn giao tiếp, nuốt,…

+ Trị liệu tâm lý, trạng thái nhận thức, hành vi,…

+ Chế độ ăn uống, kiêng khem

+ Trị liệu thị lực kém

+ Chăm sóc toàn diện về thể chất, tinh thần, quan tâm điều trị cả những triệu chứng đau và nguy cơ trầm cảm,…

– Với đội ngũ bác sỹ, kỹ thuật viên nhiều kinh nghiệm, trang thiết bị VLTL – PHCN hiện đại, các bài tập phù hợp, giúp người bệnh phục hồi nhanh nhất, tốt nhất và hiệu quả tối đa nhất…

– Các biện pháp điều trị cho từng thể bệnh. VLTL – PHCN bao gồm: Chườm nhiệt, từ trường, các dòng điện xung kích thích thần kinh, các bài tập vận động, hoạt động trị liệu, tập với dụng cụ trợ giúp, tập nuốt, ngon ngữ trị liệu ,… nhằm hồi phục phần kinh, cải thiện chức năng giúp người bệnh trở lại các hoạt động trong cuộc hàng ngày, trở lại công việc và các hoạt động xã hội.

– Theo tổ chức y tế thế giới WHO các giai đoạn phục hồi sau đột quỵ não bao gồm:

+ Giai đoạn cấp và tối cấp: 24 giờ đầu sau khi xảy ra đột quỵ

+ Giai đoạn hồi phục sớm: sau 24 giờ đầu đến 3 tháng đầu sau đột quỵ

+ Giai đoạn phục hồi muộn: 3 tháng đến 6 tháng và sau 6 tháng (mãn tính)

– Thời gian tiến hành VLTL – PHCN chậm thì khả năng phục hồi hoàn toàn càng thấp.

– Tuy nhiên, không phải bất cứ bệnh nhân nào sau đột quỵ nào tập VLTL – PHCN cũng sẽ thành công mà cần dựa vào rất nhiều yếu tố như sau:

+ Mức độ tổn thương của não bộ gây ảnh hưởng đến cơ thể.

+ Thời gian được can thiệp điều trị và hồi sức tích cực sớm hay muộn

+ Thời gian tiến hành tập phục hồi chức năng sớm hay muộn

+ Độ tuổi của bệnh nhân

+ Động lực luyện tập cũng như mật độ tập có thường xuyên hay không

+ Nền tảng sức khỏe của bệnh nhân có ổn định hay không

+ Sự giúp đỡ từ gia đình, người thân và bạn bè.

– Với từng giai đoạn sau tai biến, người bệnh sẽ được bác sĩ chuyên khoa của chúng tôi đưa ra những bài tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng phù hợp. Những bài tập điển hình:

+ Bài tập 1: Bài tập phục hồi chức năng khớp vai

+ Bài tập 2: Các bài tập cho khớp cổ tay, ngón tay

+ Bài tập 3: Các bài tập phục hồi chức năng chân

+ Bài tập 4: Các bài tập phục hồi chức năng cho khớp háng

+ Bài tập 5: Các bài tập phục hồi chức năng cho khớp gối

+ Bài tập 6: Bài tập kết hợp (7.4 và 7.5) gấp, duỗi khớp háng và khớp gối bên liệt

+ Bài tập 7: Tập vật lý trị liệu bằng phương pháp đạp xe đạp

– Trong quá trình tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến, cần lưu ý:

+ Không nên tự tập khi không có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa hoặc kỹ thuật viên VLTL – PHCN

+ Phân bổ thời gian và dạng bài tập hợp lý mỗi ngày.

+ Mức độ luyện tập từ từ, tăng dần theo khả năng hồi phục của bệnh nhân, không nên quá sức,…

+ Người than nên ở bên thường xuyên để động viên người bệnh vì quá trình phục hồi cần kiên trì, tập luyện thường xuyên. Đồng thời cần quan sát, theo dõi trong quá trình bệnh nhân tập luyện để kịp thời hỗ trợ.

+ Sau khi luyện tập thì nên có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn.

– Lưu ý chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân tai biến gồm:

+ Các thức ăn mềm nhừ dễ tiêu hóa từ nguồn thực phẩm xanh sạch, an toàn. Đặc biệt tránh thức ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ, chất kích thích, thức uống lên men,…

+ Uống đủ nước mỗi ngày.

– VLTL – PHCN sau tai biến vô cùng phức tạp, nên cần có sự hướng dẫn của bác sĩ giàu chuyên môn và kinh nghiệ để quá trình phục hồi nhanh chóng, đảm bảo an toàn. Tránh các rủi ro tiềm ẩn như: rối loạn giấc ngủ, lú lẫn, trầm cảm, cơ tròn không tự chủ, xẹp phổi, viêm phổi, rối loạn nuốt, bệnh lý huyết khối tắc mạch, suy kiệt, nhiễm trùng tiết niệu, mất khối cơ và co cứng cơ, teo cơ,…Tóm lại, VLTL – PHCN đúng cách, kịp thời góp phần giảm tỉ lệ tàn tật và tử vong do các biến chứng của hậu đột quỵ gây ra.